Od pierwszego lipca wszystkich kierowców wykonujących usługi transportowe na terenie Francji obejmą nowe przepisy dotyczące między innymi płacy minimalnej. Sprawa dotyczy kierowców delegowanych do pracy na terenie Francji, w szczególności kabotażu, przewozu dwustronnego i co istotne przywozu towarów na terytorium Francji. Wyłączono z zakresu uregulowania wyłącznie tranzyt. Objęcie francuskimi przepisami przywozu towarów na teren Francji zostało potwierdzone wprost przez projektodawców w toku debaty przed francuskim parlamentem.

stan prawny na 26.08.2016 r.
 

Uznanie wszystkich kierowców za pracowników delegowanych i objęcie ich przepisami nowej regulacji zdaje się być niezgodne z prawem unijnym. Należy bowiem podkreślić, że - zgodnie z przepisami Dyrektywy 96/71/WE o pracownikach delegowanych - pracownikiem delegowanym jest pracownik, który przez ograniczony okres czasu wykonuje swoją pracę na terytorium innego Państwa Członkowskiego niż państwa, w którym zwyczajowo pracuje. Ponadto, o pracowniku delegowanym mówimy, gdy przedsiębiorstwa podejmują następujące środki, wybiegające poza granice państwowe:
 

1. delegują pracowników na własny rachunek i pod swoim kierownictwem na terytorium Państwa Członkowskiego w ramach umowy zawartej między przedsiębiorstwem delegującym a odbiorcą usług, działających w danym Państwie Członkowskim, o ile istnieje stosunek pracy pomiędzy przedsiębiorstwem delegującym a pracownikiem w ciągu okresu delegowania lub

2. delegują pracowników do zakładu albo przedsiębiorstwa należącego do grupy przedsiębiorców na terytorium Państwa Członkowskiego, o ile istnieje stosunek pracy między przedsiębiorstwem delegującym a pracownikiem w ciągu okresu delegowania lub

3. jako przedsiębiorstwo pracy tymczasowej lub agencja wynajmująca personel wynajmuje pracownika przedsiębiorstwu prowadzącemu działalność gospodarczą lub działającemu na terytorium Państwa Członkowskiego, o ile przez cały okres delegowania istnieje stosunek pracy pomiędzy przedsiębiorstwem pracy tymczasowej lub agencją wynajmującą a pracownikiem.
 

Kierowcy natomiast wykonują pracę na terenie Francji jedynie tymczasowo, będąc cały czas pracownikami polskich przedsiębiorstw. Ich pobyt we Francji nie wiąże się ani z delegowaniem, ani ze zmianą miejsca pracy. Nie ma konieczności aneksowania umów o pracę w zakresie zmiany miejsca pracy. Z tego względu należałoby stosować wobec nich przepisy Rozporządzenia Rzym I o prawie właściwym dla stosunków umownych. Rozporządzenie to nakazuje badać, z jakim państwem członkowskim UE dana umowa o pracę wykazuje „najściślejszy związek” i stosować jako prawo właściwe przepisy tego właśnie państwa. W tej kwestii Trybunał Sprawiedliwości jednoznacznie potwierdził, że każdy przypadek należy badać indywidualnie.
 

Podobne zarzuty niezgodności z prawem unijnym stawiane są ustawie niemieckiej MiLog. Nie zmienia to jednak faktu, że - do czasu zweryfikowania zgodności przepisów z prawem unijnym - przepisy te obowiązują i będą stosowane. Wynika to chociażby z praktyki francuskich organów kontroli, które już wielokrotnie - mimo sprzeciwu organów unijnych - wymagały honorowania przepisów krajowych, jak na przykład w przypadku odbierania przez kierowców 45-minutowych przerw w czasie prowadzenia pojazdu w załodze.
 

Zgodnie z tymi przepisami kierowcy jeżdżąc po terenie Francji uprawnieni są do otrzymywanie francuskiej pensji minimalnej (9,67 euro/h) oraz podlegają pod przepisy francuskiego prawa pracy. Co ważne - zgodnie z prawem francuskim wszelkiego rodzaju umowy cywilnoprawne mogą być weryfikowane pod kątem znamion stosunku pracy. Jeśli znamiona te wystąpią, trzeba będzie zastąpić je umową o pracę. Wymóg wypłaty kierowcom wynagrodzenia w wysokości francuskiej pensji minimalnej i stosowania francuskich przepisów pracowniczych jest jednak, jak się wydaje, najmniejszym problemem. Po pierwsze, firma delegująca pracowników do Francji zmuszona będzie do ustanowienia przedstawiciela na terenie Francji, który włada językiem francuskim i będzie kontaktował się z organami kontroli.

Firma delegująca pracownika musi również wypełnić, w języku francuskim, zaświadczenie o delegowaniu, które powinno być wystawione jeszcze przed delegowaniem i ważne jest maksymalnie 6 miesięcy od daty jego wystawienia. Okres ważności winien zostać określony w treści dokumentu. Powinno ono zostać wystawione w co najmniej trzech egzemplarzach, z czego jeden posiadać będzie kierowca w kabinie samochodu, zaś drugie trafi do ustanowionego we Francji przedstawiciela, a trzecie znajdować się będzie w aktach osobowych pracownika.

Dokument ten powinien zawierać:
 

1. Imię i nazwisko lub nazwę firmy, adres, e-mail, numer telefonu firmy zatrudniającej pracownika, formę prawną prowadzonej działalności, imiona i nazwiska oraz miejsca urodzenia członków zarządu, określenie organów ubezpieczenia społecznego lub podobnych, do których firma odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne.

2. Imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, narodowość, pracownika, datę podpisania umowy o pracę oraz określenie prawa, jakiemu ta umowa podlega, kwalifikacje zawodowe pracownika delegowanego.

3. Wysokość godzinowej stawki wynagrodzenia brutto, przeliczoną na euro, sposoby wsparcia przez firmę zakwaterowania oraz wyżywienia w przeliczeniu na jeden dzień oddelegowania, składniki wynagrodzenia.

4. Formę prawną lub imię i nazwisko, adres, e-mail, numer telefonu ustanowionego we Francji przedstawiciela.

5. W przypadku przedsiębiorstw transportu drogowego - potwierdzenie wpisu do Elektronicznego Krajowego Rejestru Przedsiębiorstw Transportu Drogowego – zgodnie z zapisami art. 16 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.10.2009 r., ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylające dyrektywę Rady 96/26/WE.
 

Przedstawiciel ten powinien dysponować wskazanym wyżej zaświadczeniem o delegowaniu, jak również następującymi dokumentami, które okaże na żądanie organów kontroli:
 

1. Kartami wynagrodzeń / listami płac każdego delegowanego pracownika – za okres delegowania albo odpowiadającymi dokumentami zawierającymi następujące dane:

a. Godzinową stawkę wynagrodzenia brutto, w tym informację o zwiększeniu stawki za godziny nadliczbowe, w przeliczeniu na euro.

b. Okres i godziny pracy, za które przysługuje wynagrodzenie, z wyszczególnieniem godzin przepracowanych za stawkę normalną (zasadniczą) oraz godzin przepracowanych nadliczbowo, za stawką zwiększoną.

c. Urlopy, dni wolne, nieobecności i elementy wynagrodzenia z tego tytułu - jeśli są raportowane.

d. Wszelkie dokumenty potwierdzające wypłatę wynagrodzenia.

e. Kopie układów zbiorowych dotyczących kierowców - jeśli takowe istnieją.

Ponadto, kierowca musi posiadać (w kabinie) zaświadczenie o delegowaniu (sporządzone w języku francuskim) wydane jeszcze przed delegowaniem. Drugą kopię zaświadczenia powinien posiadać przedstawiciel we Francji. Ponadto, kierowca powinien mieć przy sobie umowę o pracę, przetłumaczoną na język francuski, wraz z wyszczególnieniem wynagrodzenia przeliczonym na euro oraz – o ile ma do niego zastosowanie – przetłumaczoną na język francuski kopię porozumień międzyzakładowych lub pomiędzy przedsiębiorstwami tej samej grupy, mających zastosowanie do tej umowy o pracę, przetłumaczoną na język francuski umowę o pracę zawartą z agencją pracy tymczasowej oraz umowę zawartą z przedsiębiorstwem, na rzecz którego świadczona jest praca.

Za brak dokumentacji w kabinie pojazdu lub też posiadanie dokumentów niekompletnych, niepoprawnych, nieczytelnych, wymazywalnych grozić będzie kara w wysokości do 750 euro, a gdy będą to dokumenty inne niż zaświadczenie – do 450 euro.
 

Ponadto, kara nie może wynieść więcej niż 2.000 euro za każdego oddelegowanego pracownika i 4.000 euro w przypadku powtórnych naruszeń dokonanych w ciągu jednego roku od daty zawiadomienia o nałożeniu pierwszej grzywny. Łączna kara grzywny nie może przekroczyć 500.000 euro.

Wskazać również należy, że kierowców obowiązywać będzie francuski kodeks pracy, co oznacza np., że tygodniowa norma czasu pracy wyniesie 35 godziny tygodniowo (152 godziny miesięcznie). Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługiwać będzie dodatek w wysokości 25% za pracę między 26. a 43. godziną tygodniowo (152.-186. godziną miesięcznie) oraz w wysokości 50% za pracę ponad 43. godzinę w rozliczeniu tygodniowym (ponad 186 godzinę miesięcznie). Rozliczenie wynagrodzenia powinno natomiast nastąpić raz w miesiącu, najpóźniej do ostatniego dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy rozliczenie. Według zapisów francuskich pracowników delegowanych dotyczą również składniki wynagrodzenia oraz inne dodatki określone w krajowym układzie zbiorowym.

Obwarowaniami nowych przepisów nie są objęci kierowcy prowadzący działalność gospodarczą. Korzystniej będzie wysyłać do Francji kierowców prowadzących działalność gospodarczą niż na umowie o pracę (chociaż i to będzie mogło zostać zweryfikowane przez władze francuskie pod kątem tego, czy rzeczywiście jest to działalność, a nie umowa o pracę).
 

Co jeszcze ważne, odpowiedzialność za ewentualne niepodporządkowanie się przepisom francuskim ponoszą zarówno Państwo, jak i podmiot odbierający towar.